آشنایی با

HbA1c و چگونگی اندازه‌گیری آن

HbA1c میانگین سطح گلوکز (قند) خون در ۲ یا ۳ ماه گذشته است. در صورتی که به دیابت مبتلا هستید، حد طبیعی HbA1c ۴۸ mmol/mol (۵/۶ درصد) یا کمتر است.

اگر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید، سطح HbA1c  باید کمتر از ۴۲ mmol/mol (۶٪) باشد.

HbA1c یعنی چه؟

HbA1c همان هموگلوبین گلیکوزیله‌شده است. HbA1c به معنای چسبیدنِ گلوکز (قند) به گلبول‌های قرمز بدن است. بدن نمی‌تواند از قند به‌درستی استفاده کند پس هر چه‌قدر گلوکز در گلبول‌های قرمز گیر بیفتد بیشتر در خون تجمع می‌یابد. گلبول‌های قرمز به مدت دو تا سه ماه فعال هستند، به همین دلیل است که نتایج سه ماه گذشته بررسی می‌شود.

سطح بالای  HbA1c به معنی قند خون زیاد و احتمال بروز عوارض دیابت مانند مشکلاتی در پا‌ها و چشم‌ها بیشتر است.

دانستن سطح HbA1c و کار‌هایی که می‌توانید برای کاستن آن انجام دهید به شما کمک می‌کند تا خطرات عوارض بیماری را کاهش دهید؛ بنابراین، آزمایش HbA1c را به‌طور منظم و سالانه یک‌بار انجام دهید. اما اگر سطح  HbA1c شما بالا است یا به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارد، ممکن است این آزمایش هر ۳ ماه تا ۶ ماه انجام بگیرد. خیلی مهم است که از انجام این آزمایش غفلت نکنید؛ بنابراین، اگر طی یک سال گذشته آزمایش را انجام نداده‌اید برای انجام آن به پزشک مراجعه کنید.

پس از اطلاع از سطح HbA1c خود، مهم است که معنی نتایج و چگونگی پیشگیری از بالا رفتن بیش‌از‌حد آن را بدانید حتی کمی افزایش در سطح HbA1c شما را در معرض بیشتر خطر ابتلا به عوارض جدی قرار می‌دهد.

آزمایش HbA1c چیست؟

هموگلوبین A1c  (HbA1c) آزمایشی است که مقدار قند خون (گلوکز خون)  که به گلبول‌های قرمز وصل هستند را اندازه می‌گیرد. هموگلوبین بخشی از گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را از ریه‌ها به باقی قسمت‌های بدن حمل می‌کند. این یک آزمایش خون مهم است و به خوبی نشان می‌دهد که چگونه دیابت شما کنترل می‌شود.

شما از سطح HbA1c با خون‌گیری توسط پزشک یا پرستار مطلع می‌شوید. بیشتر افراد این آزمایش را هر ۳ تا ۶ ماه انجام می‌دهند. اما ممکن است در صورتی که قصد بارداری دارید یا درمان‌تان به تازگی تغییر کرده و یا در کنترل قند خود مشکل دارید، بیشتر به این تست نیاز داشته باشید.

همچنین برخی از افراد به‌خصوص در اواخر بارداری به این آزمایش کمتر نیاز دارند. یا به‌طور کلی به آزمایش‌های متفاوتی مانند انواع مختلف کم‌خونی نیاز خواهند داشت. می‌توان به جای این تست آزمایش فروکتوز‌آمین انجام داد ولی این آزمایش بسیار نادر است.

آزمایش HbA1c همچنین برای تشخیص دیابت و نظارت بر احتمال ابتلا به دیابت (پیش‌دیابت) استفاده می‌شود. این آزمایش را می‌توان هموگلوبین  A1c  یا تنها فقط A1c نامید.

نتایج HbA1c

باید نتایج را سریعاً دریافت کنید. نتایج به پزشک کمک می‌کند که هرگونه نیاز به تغییر در درمان یا در دارو‌ها را برای کنترل و مدیریت بهتر دیابت تشخیص دهد. همین‌طور این نتایج اعدادی را در اختیار شما قرار می‌دهند که باید از معانی آن‌ها مطلع باشید.

نتایج HbA1c می‌توانند به دلایل مختلف تغییر کنند که برخی از این دلایل به شرح زیر هستند:

  • double-check-1
    اگر حال‌تان خوب نباشد
  • double-check-1
    اگر از دارو‌های دیگری مانند استروئید‌ها استفاده می‌کنید
  • double-check-1
    تغییرات در سبک زندگی
  • double-check-1
    اگر خیلی استرس دارید یا افسرده هستید

از پزشک خود در مورد سطحی که باید به عنوان هدف در نظر بگیرید، سؤال کنید. می‌دانیم که این کار آسان نیست. اما، مهم است هر کاری که از دست‌تان بر‌می‌آید را برای رسیدن به محدوده‌ی هدف انجام دهید. هر چه سطح HbA1c بالا‌تر باشد بیشتر در معرض ابتلا به عوارض جدی هستید.

حد طبیعی در آزمایش HbA1c چیست؟

اگر به دیابت مبتلا هستید، سطح ایده‌آل HbA1c، ۴۸ mmol/mol  (۵/۶ درصد) یا کمتر است.

سطح HbA1c و حدِ هدف

سطح هدف HbA1c برای هرکسی متفاوت است؛ بنابراین، پزشک ممکن است سطح هدف فردی را به شما ارائه دهد که سطح فعلی HbA1c و زمان انجام آزمایش بعدی شما را در نظر می‌گیرد. در نتیجه می‌توانید سطح HbA1c را در طی مراحل و نه ناگهانی، پایین بیاورید.

ما نمی‌گوییم رسیدن به این سطح و ماندن در آن آسان است ولی می‌توانید برای این کار از متخصصان آزمایشگاه یا پزشک مشورت بخواهید.

در صورتی که در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید

هدف‌های مختلفی برای افرادی که در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند، وجود دارد. اگر به شما گفته‌شده که در معرض خطر ابتلا هستید، سطح هدف‌تان باید کمتر از ۴۲ mmol/mol (۶٪) باشد.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

بهبودی دیایت نوع ۲

بهبودی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ سطح گلوکز خون (که قند خون نیز نامیده می‌شود) سالم را بدون مصرف دارو‌های دیابت به مدت طولانی داشته باشد.

دیابت نوع دو بیماری جدی است. این بیماری می‌تواند تا آخر عمر باقی مانده و با گذشت زمان شدت پیدا کند؛ اما برای همه این‌طور نیست. این بیماری می‌تواند زندگی فرد را تغییر دهد.

مبدل HbA1c

Mmol/mol مخفف میلی‌مول در مول است. مول یک واحد علمی است که اغلب برای اندازه‌گیری مواد شیمیایی استفاده می‌شود و از سال ۲۰۰۹ اندازه‌گیری استاندارد برای سطح گلوکز بوده است. قبل از آن، از درصد استفاده می‌شد. به همین دلیل است که اندازه‌گیری‌ها اغلب دارای درصد نیز هستند.

چگونه سطح HbA1c را کاهش دهیم

اگر سطح نتایج از آخرین آزمایش بالاتر باشد، قابل درک است که نگران شوید. حتی اگر سطح HbA1c کمی بالا‌تر باشد، بیشتر در معرض ابتلا به عوارض جدی هستید. اما اطلاع از اعداد، ارقام و مفهوم آن‌ها مهم است و اولین قدمی است که باید برداشت. همچنین باید بدانید که چگونه سطح HbA1c را کاهش دهید.

بسیاری از چیز‌ها می‌توانند سطح HbA1c را تغییر دهند. در زیر به مواردی که می‌توانند سطح HbA1c به میزان هدف شما برسانند اشاره شده است:

  • double-check-1
    ممکن است پزشک دارو‌های شما را برای افزایش مقدار مصرف یا جایگزین کردن با داروی جدید کنترل کند.
  • double-check-1
    در مورد جلسات آموزشی دیابت جویا باشید. همیشه چیز‌هایی وجود دارند که می‌توانید در مورد دیابت یاد بگیرید. این کلاس‌ها یا جلسات می‌توانند در برداشتن گام برای کاهش HbA1c کمک کنند.
  • double-check-1
    فعالیت بیشتری داشته باشید. تحرک بیشتر برای هرکسی خوب است، همچنین می‌تواند سطح HbA1c را کاهش دهد.
  • double-check-1
    در مورد رژیم غذایی سالم و معتدل مشورت بگیرید.
  • double-check-1
    مصرف سیگار را ترک کنید. سیگار جریان خون را در بدن مشکل می‌کند.

فرق بین آزمایش HbA1c و آزمایش ضربه به انگشت در چیست؟

 

                آزمایش ضربه به انگشت                    آزمایش HbA1c
عکسی  از سطح قند خون در همان لحظه تهیه می‌شود اندازه‌گیری سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته
فقط برخی از افرادی که از دارو‌های خاصی مانند انسولین یا سولفونیل‌اوره استفاده می‌کنند به این تست نیاز خواهند داشت همه‌ی افراد مبتلا به دیابت باید این آزمایش را انجام دهند
چند‌بار در روز انجام می‌گیرد، ۲ تا ۱۰ بار معمولاً هر ۳ تا ۶ ماه انجام می‌گیرد
قطره‌ی خون کوچکی از انگشت گرفته می‌شود خون از انگشت یا بازو گرفته می‌شود
می‌توانید خودتان با کیت آزمایشی آن را انجام دهید پزشک باید این آزمایش را انجام دهد
این آزمایش عمدتاً برای افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌شود پزشک می تواند از این آزمایش برای اطلاع از نحوه‌ی مدیریت دیابت، تشخیص دیابت و این‌که آیا فرد در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ است یا نه؟ استفاده کند.

 

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه