آشنایی با

تشخیص پیش دیابت

پیش‌دیابت با افزایش سطح قند خون شناخته می‌شود ولی این افزایش در سطح قند خون به حدی نیست که در فرد دیابت نوع دو تشخیص داده شود.

با این که پیش‌دیابت نوعی بیماری رایج است، بسیاری از افرادی که با آن مواجه می‌شوند از بیماری خود خبر ندارند زیرا با علائم خاصی مواجه نمی‌شوند. ضمناً، از آنجایی که پیش‌دیابت منجر به دیابت و عوارض ناخواسته‌ی آن می‌شود، انجام تست‌های غربالگری در صورتی که در خطر پیش‌دیابت هستید، امری ضروری است.

در این مقاله در مورد ۳ آزمایش خونی که برای تشخیص پیش‌دیابت به‌کار می‌رود، بحث شده است.

پیشرفت به سمت دیابت نوع دو

هر ساله نزدیک به ۵ الی ۱۰ درصد افرادی که با پیش‌دیابت درگیر هستند، به دیابت نوع دو مبتلا می‌شوند.

دیابت نوع ۱

دیابت نوع یک، نوعی بیماری خودایمنی مرتبط با کمبود انسولین در بدن است. این نوع دیابت نسبت به دیابت نوع دو و پیش‌دیابت کمتر رایج است. سیستم ایمنی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ به ‌اشتباه سلول‌های تولید‌کننده‌ی انسولین در پانکراس را مورد حمله قرار می‌دهد.

دیابت نوع ۱ معمولاً بر اساس نشانه‌های فرد و سابقه‌ی پزشکی او از دیابت نوع ۲ تمایز داده می‌شود. به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ نسبت به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کم‌سن‌و‌سال‌تر هستند. این افراد ممکن است سابقه‌ی فردی یا خانوادگی بیماری خودایمنی را نیز داشته باشند.

آزمایش‌های آنتی‌بادی خون مثل آنتی‌بادی گلوتامیک‌اسید دکربوکسیلاز (GAD) می‌تواند به تمایزِ بین این دو نوع دیابت کمک کند.

خودآزمایی‌ها/آزمایش‌هایی که در خانه انجام می‌گیرند

تقریباً نزدیک به ۹۶ میلیون بزرگسال در ایالات متحده، یا نزدیک به ۳۸ درصد از جمعیت جهان با پیش‌دیابت مواجه هستند.

نشانه‌ها و علائم احتمالی در صورت افزایش سطح قند (هایپرگلیسمی) شامل موارد زیر هستند (گرچه در این لیست به‌صورت کامل به همه‌ی نشانه‌ها اشاره نشده است):

  • double-check-1

    تشنگی زیاد (Polydipsia)

  • double-check-1

    تمایل شدید به دفع ادرار (Polyuria)

  • double-check-1

    تاری‌دید

  • double-check-1

    خستگی غیر‌طبیعی

  • double-check-1

    زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که بهبود نمی‌یابند

  • double-check-1

    بی‌حسی و گزگزی پا‌ها، دست‌ها و انگشتان

در صورتی که شما نیز هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، برای سنجش میزان قند خون خود به پزشک مراجعه نمائید.

تا زمان مراجعه به پزشک می‌توانید از کیت‌های خانگی دیابت کمک بگیرید. این تست‌ها با خراش دادن نوک انگشت از فرد نمونه‌برداری می‌کنند. کیت‌های خانگی در عین راحت بودن به‌طور ۱۰۰ درصد دقیق نیستند و نمی‌توانند جایگزینی برای مراجعه به پزشک باشند. برای تشخیص دقیق حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

انجام

انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه

مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.

  • glucosemeter

    غربالگری دیابت

    یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟

  • test-tube-1

    آزمایش HbA1c (A1c)

    تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت

  • data

    تست‌های روتین دیابت

    معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری

غربالگری برای پیش‌دیابت

علی‌رغم نشانه‌ها و علائم بیماری، به‌توصیه‌ی انجمن دیابت آمریکا، افرادِ فاقد فاکتور‌های خطرساز باید از سن ۳۵ سالگی غربالگری پیش‌دیابت را آغاز کنند.

غربالگری برای پیش‌دیابت برای کودکان با این شرایط نیز توصیه می‌شود:

  • double-check-1

    کودکانی که وارد دوره‌ی بلوغ شده یا حداقل ۱۰ سال سن دارند

  • double-check-1

    کودکان با اضافه وزن یا چاقی

  • double-check-1

    کودکانی که حداقل یک فاکتور خطرساز برای دیابت نوع دو را دارند (مثلاً سابقه‌ی خانوادگی دیابت)

استرس هیپرگلیسمی (Stress Hyperglycemia)

 استرس هیپرگلیسمی ممکن است در بزرگسالان بیمار بدون دیابتِ شناخته‌شده اتفاق بیفتد. این حالت گذارِ افزایش سطح قند خون از افزایش سطح کورتیزول (هورمون استرس) و کاتکول‌آمین (هورمون مترشحه از غدد آدرنال) منشا می‌گیرد. کسانی که از استرس هیپرگلیسمی بهبود می‌یابند به‌احتمال زیاد در خطر ابتلا به دیابت هستند.

سخن پایانی

در صورتی که با پیش‌دیابت مواجه هستید بهتر است گوش به‌زنگ باشید و فرصت را برای تغییر سبک زندگی غنیمت بشمارید. پیش‌دیابت را می‌توان با عادات سالم مثل ورزش منظم و تغذیه‌ی سالم مثل مصرف میوه‌ها و سبزیجات درمان کرد.

کاهش وزن، ترک سیگار و داشتن خواب کافی نیز برای حفظ سطح قند در محدوده‌ی طبیعی ضروری است.

در صورتی که تنظیم‌کننده‌های هدایت تراغشایی فیبروز کیستیک (CFTR) بخشی از درمان شما محسوب می‌شوند، ممکن است شاهد اضافه وزن باشید. در این شرایط بهتر است برای حفظ وزن سالم، در برنامه‌ی غذایی خود تغییراتی را ایجاد کنید.

معاینه‌ی جسمانی

تنها یک نوع نشانه‌ی فیزیکی برای تشخیص پیش‌دیابت وجود ندارد.

گفته می‌شود، معاینه‌ی فیزیکی باید شامل بررسی برخی از موارد خطرناک باشد، مثل:

  • double-check-1

    فشار خون بالا

  • double-check-1

    سایز دور کمر بزرگ

  • double-check-1

    وزن اضافه

  • double-check-1

    آکانتوسیس نیگریکنس (لکه‌های تیره و مخملی روی پوستِ پشت گردن، زیربغل و کشاله‌ی ران)

  • double-check-1

    منگوله‌های پوستی (ضایعات کوچک و گوشت‌مانندی که بر روی گردن، پلک‌ها و زیربغل ظاهر می‌شود)

زمانی که پزشک فرد را معاینه می‌کند، در مورد سابقه‌ی پزشکی مرتبط با پیش‌دیابت نیز سؤال خواهد کرد. برخی از این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

  • double-check-1

    فشار خون بالا

  • double-check-1

    کلسترول بالا

  • double-check-1

    دیابت بارداری

  • double-check-1

    سندروم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS (نوعی بیماری هورمونی که با چرخه‌های قاعدگی نامنظم، رشد بیش‌از‌حد مو و ناباروری همراه است)

آزمایشگاه‌ها و تست‌ها

بسته‌به توصیه‌های غربالگری یا نشانه‌ها، پزشک بر اساس سه نوع آزمایش تشخیص پیش‌دیابت را قطعی می‌کند. آزمایش‌ها شامل موارد زیر هستند:

  • double-check-1

    هموگلوبین A1c:

    این آزمایش، متوسط قند خون در سه ماهه گذشته را می‌سنجد. در این آزمایش، میزان گلوکز متصل به هموگلوبین A (پروتئینی در جریان خون که وظیفه‌ی حمل اکسیژن را بر عهده دارد) را اندازه‌گیری می‌کند. سطح A1c در محدوده‌ی ۷/۵٪ تا ۴/۶٪ نشان‌دهنده‌ی پیش‌دیابت است.

  • double-check-1

    قند پلاسمای ناشتا (FPG):

    این آزمایش خون معمولاً صبح‌هنگام و قبل از صرف صبحانه انجام می‌گیرد. این تست، میزان قند خون در زمان ناشتایی را می‌سنجد این یعنی در حداقل به مدت ۸ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب ننوشیده و نخورید. مقدار FPG بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/Dl) نشانه‌ی پیش‌دیابت است.

  • double-check-1

    تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT):

    این تست شامل بررسی قند خون قبل و دو ساعت بعد از صرف نوشیدنی حاوی قند است. این آزمایش، نحوه‌ی پردازش قند توسط بدن را می‌سنجد. سطوح بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ ملی‌گرم بر دسی‌لیتر نشانه‌ی پیش‌دیابت است.

تست تحمل گلوکز خوراکی    قتد پلاسمای ناشتا     هموگلوبین A1c ارزش‌های تشخیص      پیش‌دیابت
 

 کمتر از ۱۳۹ mg/dL

 

کمتر از ۱۰۰ mg/dL  کمتر از ۷/۵٪     نرمال
 

۱۴۰ تا ۱۹۹ mg/dL

 

۱۰۰ تا ۱۲۵ mg/dL   ۷/۵ ٪ تا ۴/۶٪    پیش‌دیابت
 

۲۰۰ mg/dL یا بیشتر

 

۱۲۶ mg/dL یا بیشتر   ۵/۶ درصد یا بیشتر     دیابت

تشخیص های افتراقی

در کنار پیش‌دیابت، بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند منجر به افزایش سطح قند خون و بروز نشانه‌های هایپرگلیسمی شوند.

دیابت پایان راه نیست!

دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.

اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق‌ باشید.

← مجله سلامت دیابت

مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه