مشکلات پا در افراد مبتلا به دیابت رایج است. ممکن است ترسِ از دست دادن یک انگشت پا یا پای خود را به دلیل دیابت داشته باشید، یا کسی را بشناسید که مبتلا به دیابت است و مشکلاتی در پای او به وجود آمده است. می‌توانید با مراقبت روزانه از پاهای خود، شانس ابتلا به مشکلات پای مرتبط با دیابت را کاهش دهید. مدیریت سطح گلوکز خون، که قند خون نیز نامیده می‌شود، می‌تواند به سلامت پاها نیز کمک کند.
دیابت چگونه بر پاها تأثیر می‌گذارد؟
با گذشت زمان، دیابت ممکن است باعث آسیب عصبی شود که نوروپاتی دیابتی نیز نامیده می‌شود و می‌تواند باعث گزگز، درد و حتی از دست دادن احساس در پاها شود. هنگامی که در پاهای خود احساسی ندارید ممکن است سنگ‌ریزه‌ای در داخل جوراب یا تاول روی پای خود را احساس نکنید و منجر به ایجاد زخم و بریدگی شده و عفونی شوند.
دیابت همچنین می‌تواند میزان جریان خون در پاها را کاهش دهد. جریان نداشتن خون کافی در پاها می‌تواند بهبود زخم یا عفونت را کُند کنَد. گاهی اوقات، عفونت شدید هرگز بهبود نمی‌یابد و ممکن است منجر به قانقاریا شود.
قانقاریا و زخم‌های پا اگر با درمان بهبود نیابند می‌توانند منجر به قطع انگشت پا، پا یا بخشی از ساق پا شوند. جراح ممکن است برای جلوگیری از گسترش عفونت شدید به بقیه‌ی نقاط بدن و نجات جان شخص، قطع عضو انجام دهد. مراقبت خوب از پا برای جلوگیری از عفونت‌های جدی و قانقاریا اهمیت دارد.
هرچند نادر است اما آسیب عصبی ناشی از دیابت می‌تواند منجر به تغییر شکل پاها، مانند پای شارکو شود. پای شارکو ممکن است با علائمی مانند قرمزی، گرما و تورم شروع شود. سپس استخوان‌ها و انگشتان پا می‌توانند جابه‌جا شوند یا بشکنند، که می‌تواند منجر به شکلی عجیب و غریب در پاها شود.
برای سالم نگه داشتن پاها چه باید کرد؟
نکاتی برای مراقبت از پاها
هر روز پاهای خود را بررسی کنید.- به‌صورت روزانه پاهای خود را بشویید.
- میخچه و پینه را درمان کنید.
- ناخن‌های پای خود را کوتاه کنید.
- همیشه کفش و جوراب بپوشید.
- از پاهای خود در برابر سرما و گرما محافظت کنید.
- جریان خون را به سمت پاهایتان حفظ کنید.
- از پزشک بخواهید تا پای‌تان را بررسی کند.
هر روز پاهای خود را چک کنید
ممکن است مشکلاتی در پای خود داشته باشید، اما دردی در آنها احساس نکنید. بررسی کردن پاهایتان به شما کمک می‌کند تا مشکلات را قبل از بد‌تر شدن تشخیص دهید. بین انگشتان پا را نیز بررسی کنید. اگر برای دیدن پاهای خود در خم شدن مشکل دارید، سعی کنید از آینه برای دیدن آنها استفاده کنید یا از شخص دیگری بخواهید تا پاهایتان را بررسی کند.
انجام
انواع تست‌های تخصصی دیابت در ارومیه
مرکز آزمایشگاهی نانو، یک مرکز مجهز تشخیصی در ارومیه است که آمادگی پذیرش و انجام کلیه‌ی آزمایش‌های مربوط به دیابت را داراست.
غربالگری دیابت
یک‌سوم از افراد دیابتی، اطلاعی از بیماری ندارند. برای تشخیص زودهنگام دیابت چه باید کرد؟
آزمایش HbA1c (A1c)
تعیین میانگین سطح قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته برای تشخیص ابتلا به پیش‌دیابت و دیابت
تست‌های روتین دیابت
معاینات و آزمایش‌های منظم ضروری برای افراد مبتلا به دیابت و پیش‌دیابت برای کنترل بیماری
هر روز پاهای خود را بشویید
پاهای خود را با صابون در آب گرم و نه داغ بشویید. آب را کنترل کنید تا مطمئن شوید خیلی داغ نیست. می‌توانید از دماسنج یا آرنج خود برای آزمایش دمای آب استفاده کنید.
میخچه و پینه را درمان کنید
لکه‌های ضخیم پوست به نام میخچه یا پینه می‌توانند روی پا رشد کنند. اگر میخچه یا پینه دارید، با پزشک خود در مورد بهترین راه مراقبت از این مشکلات مشورت بگیرید. اگر دچار آسیب عصبی شده باشید، این لکه‌ها می‌توانند به زخم تبدیل شوند.
ناخن‌های پای خود را کوتاه کنید
بعد از شستن و خشک کردن پاها، در صورت نیاز، با استفاده از ناخن‌گیر ناخن‌های پا را کوتاه کنید. دقت کنید که گوشه‌های ناخن پای خود را نبُرید. هر ناخن را با یک سوهان ناخنی که تیز نباشد به‌آرامی صاف کنید. کوتاه کردن ناخن از رشد آن به درون پوست یا ایجاد بریدگی در پوست جلوگیری می‌کند.
همیشه کفش و جوراب بپوشید
همیشه کفش و جوراب بپوشید. با پای برهنه یا فقط با جوراب راه نروید (حتی زمانی که در داخل خانه هستید). ممکن است روی چیزی پا گذاشته و به پاهای خود صدمه بزنید. همچنین این احتمال وجود دارد که هیچ دردی احساس نکنید و ندانید که به خودتان صدمه زده‌اید.
قبل از پوشیدن کفش‌ها، داخل آنها را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آستر آن صاف و بدون سنگریزه یا اشیاء دیگری باشد.
از پاهای خود در برابر سرما و گرما محافظت کنید
اگر دچار آسیب عصبی ناشی از دیابت شده‌اید، ممکن است پاهایتان بسوزند و متوجه نشوید. برای محافظت از پاهای خود در برابر گرما اقدامات زیر را انجام دهید:
در ساحل و روی سنگفرش‌های گرم کفش بپوشید.
- برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی روی پاهای خود ضد‌آفتاب بزنید.
- پاهای خود را دور از بخاری و آتش نگه دارید.
- کیسه‌ی آب گرم را روی پاهای خود قرار ندهید.
جریان خون را در پاهایتان حفظ کنید
نکات زیر را برای بهبود جریان خون در پاهای خود امتحان کنید:
- وقتی نشسته‌اید پاهای خود را بالا بیرید.
- انگشتان پا را برای چند دقیقه در طول روز تکان دهید. مچ پاهای خود را به سمت بالا، پایین، داخل و خارج حرکت دهید تا به جریان خون در پاها کمک کنید.
- جوراب تنگ نپوشید. سعی نکنید جوراب‌های گشاد را با کش تنگ کنید.
- فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، رقص، یوگا یا حرکات کششی، شنا یا دوچرخه‌سواری را انجام دهید.
- سیگار را ترک کنید.
از پزشک بخواهید تا پای‌تان را بررسی کند
از پزشک بخواهید که در هر ویزیت پای‌تان را بررسی کند. حداقل یک‌بار در سال، معاینه کامل پا را انجام دهید.
چه زمانی باید در مورد مشکلات پا به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده‌ی موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- بریدگی، تاول یا کبودی روی پای که بعد از چند روز شروع به بهبودی نمی‌کند.
- پای قرمز، گرم یا دردناک که نشانه‌های عفونت احتمالی است.
- پینه‌ای با خون خشک‌شده‌ی در داخل آن، که اغلب اولین علامت زخم پینه است.
- عفونت پا که سیاه و بدبو می‌شود و نشانه‌هایی از قانقاریا است.
دیابت پایان راه نیست!
دیابت، بیماری خطرناک و شایعی است که در کشورهای خاورمیانه از هر ۶ نفر، یک نفر به آن مبتلاست و یک‌سوم از این افراد، اطلاعی از بیماری خود ندارند.
اما این بیماری خطرناک و مادام‌العمر، در صورت تشخیص به‌موقع و رعایت دستورالعمل‌های پزشک، کاملا قابل‌کنترل است. به‌عنوان یک فرد دیابتی می‌توانید مانند افراد عادی از یک زندگی سالم و بدون محدودیت لذت ببرید، به‌شرطی که توصیه‌های پزشک را در مورد نظارت و درمان به‌درستی انجام دهید و تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید که نه تنها برای دیابت، بلکه برای سلامت عمومی شما نیز مفید هستند و محدودیتی برای شما ایجاد نمی‌کنند.
مجله سلامت دیابت که در حال مطالعه بخشی از آن هستید، اختصاص به معرفی جنبه‌های مختلف این بیماری دارد. توصیه می‌کنیم این مجله را از ابتدا مرور کنید تا در مسیر مبارزه با دیابت موفق باشید.
← مجله سلامت دیابت
مجله تخصصی سلامت دیابت | تهیه و انتشار توسط تیم تولید محتوای تدبیرنگر | با تأییدیه علمی آزمایشگاه نانوی ارومیه