بیماری‌های قلبی یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ و میر در سراسر جهان هستند و تنها در ایران، سالانه هزاران نفر بر اثر مشکلات قلبی جان خود را از دست می‌دهند. شاید جالب باشد بدانید که بسیاری از این بیماری‌ها به‌صورت تدریجی و بدون علائم واضح شروع می‌شوند و در مراحل ابتدایی، با انجام بعضی آزمایش‌های ساده قابل‌شناسایی هستند. یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها، نسبت تری‌گلیسرید به HDL (کلسترول خوب) است که می‌تواند پیش‌بینی‌کننده‌ مهمی برای ارزیابی ریسک بیماری‌های قلبی و متابولیک باشد. آیا می‌دانستید که اگر این نسبت غیرطبیعی باشد، نشانه‌ای از مشکلات پنهانی است که بدون درد و ناراحتی در بدن شما در حال پیشرفت هستند؟ در این مقاله، با نحوه محاسبه این نسبت، اهمیت آن و تأثیرات آن بر سلامت خود آشنا خواهید شد.

چه عواملی باعث افزایش مقدار تری‌گلیسرید می‌شوند؟

میزان بالای تری‌گلیسرید یکی از عوامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و متابولیک است. این وضعیت می‌تواند به دلیل چندین عامل ایجاد شود که بعضی از آنها قابل‌کنترل، و برخی دیگر تحت‌تأثیر عوامل ژنتیکی قرار دارند. از مهم‌ترین عوامل افزایش تری‌گلیسرید می‌توان به رژیم غذایی نامناسب، مصرف زیاد چربی‌های اشباع‌شده و ترانس، نداشتن فعالیت بدنی، چاقی، و دیابت نوع ۲ اشاره کرد.

علاوه بر این، استرس‌های روانی و فشارهای عصبی نیز نقش مهمی در افزایش این نسبت ایفا می‌کنند. بعضی از بیماری‌های خاص مانند اختلالات کبدی و کلیوی نیز موجب افزایش تری‌گلیسرید می‌شوند. در صورتی که این میزان بیش از حد بالا رود، خطر ابتلا به مشکلاتی مانند سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.

بنابراین، داشتن یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و کنترل عوامل ژنتیکی، کمک شایانی به کاهش این مقدار می‌کند.

میزان طبیعی تری‌گلیسرید چقدر است؟

میزان طبیعی تری‌گلیسرید در خون باید کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. این مقدار، نشان‌دهنده‌ی سلامتی مطلوب است و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و متابولیک را کاهش می‌دهد.

اگر میزان تری‌گلیسرید شما در محدوده‌ها‌ی زیر باشد، می‌تواند بیانگر احتمال خطر از انواع مختلفی باشد:

• ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر: میزان متوسط تری‌گلیسرید که نیاز به توجه و کنترل دارد.
• ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر: مقادیر بالا و خطرناک که احتمال دارد باعث افزایش ریسک بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت شود.
• بیش از ۵۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر: مقدار بسیار بالا که نیاز به درمان فوری دارد، زیرا می‌تواند باعث پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) شود.

اگر میزان تری‌گلیسرید شما بالاتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است، توصیه می‌کنیم با پزشک خود مشورت کنید و اقدامات لازم را برای کنترل آن انجام دهید.

نسبت تری‌گلیسرید به HDL چه اهمیتی دارد؟

نسبت تری‌گلیسرید به HDL (کلسترول خوب)، یک شاخص مهم در ارزیابی سلامت قلب و ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی است. در این نسبت، تری‌گلیسرید به عنوان یکی از انواع چربی‌های خون و HDL به عنوان نوعی چربی مفید که از تجمع چربی‌های مضر در رگ‌ها جلوگیری می‌کند، عمل می‌کند. نسبت بالای تری‌گلیسرید به HDL نشانگر افزایش احتمال بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های متابولیک است. این نسبت ممکن است یک علامت غیرمستقیمِ اختلالات متابولیک، از جمله مقاومت به انسولین و دیابت نوع ۲ نیز باشد. به طور کلی، هرچه نسبت تری‌گلیسرید به HDL بیشتر باشد، خطر ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی بیشتر می‌شود.

در بسیاری از موارد، این نسبت به طرز قابل‌توجهی بیشتر از بررسی مقدار تری‌گلیسرید یا HDL به تنهایی، می‌تواند ریسک بیماری‌ها را پیش‌بینی کند.

خطرات ناشی از نسبت بالاى تری‌گلیسرید به HDL

نسبت بالاى تری‌گلیسرید به HDL می‌تواند مسبب مشکلات جدی برای سلامت قلب و متابولیسم بدن شود. سه خطر عمده ناشی از بالا بودن این نسبت، شامل موارد زیر است:

• بیماری قلبی: این نسبت بالا ممکن است سبب افزایش تجمع چربی‌ها در دیواره‌های رگ‌های خونی شود؛ تجمع چربی‌ها باعث سخت شدن و باریک شدن رگ‌ها می‌شود که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، مانند حمله قلبی و سکته قلبی را افزایش می‌دهد.
• سندروم متابولیک: این وضعیت، مجموعه‌ای از عارضه‌ها شامل فشار خون بالا، افزایش میزان قند خون، میزان تری‌گلیسرید بالا و کمبود HDL است که می‌تواند موجب بیماری‌های قلبی و دیابت نوع ۲ شود. افراد با نسبت بالای تری‌گلیسرید به HDL در معرض ابتلا به این بیماری‌ها هستند.
• مقاومت به انسولین و دیابت: افراد با نسبت بالاى تری‌گلیسرید به HDL بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. این نسبت می‌تواند نشانه‌ای از مقاومت به انسولین باشد، که در آن بدن قادر به استفاده مؤثر از انسولین نیست و مقدار قند خون بالا می‌رود.

چگونه نسبت تری‌گلیسرید به HDL را محاسبه کنیم؟

محاسبه نسبت تری‌گلیسرید به HDL بسیار ساده است و تنها به دو مقدار از نتایج آزمایش خون شما نیاز دارد: میزان تری‌گلیسرید و میزان HDL. برای محاسبه این نسبت، کافی است میزان تری‌گلیسرید را بر میزان HDL تقسیم کنید. مثلا اگر میزان تری‌گلیسرید شما ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، و میزان HDL ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، نسبت تری‌گلیسرید به HDL شما برابر با ۴ خواهد بود. اگر حاصل این تقسیم بالاتر از ۳.۵ باشد، به مفهوم خطر بالاتر برای بروز مشکلات قلبی و متابولیک است و احتمالا پزشک شما برنامه ویژه‌ای برای تغییرات سبک زندگی، از جمله اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی به شما ارائه خواهد داد.

نسبت تری‌گلیسرید به HDL یکی از مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی‌کننده بیماری‌های قلبی است. طبق تحقیقات، در افرادی که نسبت تری‌گلیسرید به HDL آن‌ها بیشتر از ۳ است، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، تقریباً دو برابر بیشتر از افرادی است که نسبت این دو چربی در خون‌شان طبیعی است.

آیا نسبت تری‌گلیسرید به HDL، شاخص مناسبی برای سلامت بلندمدت است؟

این نسبت یکی از معیارهای مفید برای ارزیابی وضعیت سلامت قلبی و عروقی در طولانی‌مدت است، اما به تنهایی به‌عنوان یک نشانگر سلامت قلبی نمی‌توان به آن تکیه کرد.

گرچه این نسبت در پیش‌بینی بیماری‌های قلبی و مشکلات متابولیک مؤثر عمل می‌کند، اما در کنار آن، عوامل دیگری همچون فشار خون، مقدار کلسترول بد (LDL)، میزان قند خون، و تاریخچه خانوادگی نیز باید بررسی شوند. لذا انجام تست کامل چربی‌های خون، فشار خون و قند خون برای داشتن تصویری دقیق‌تر از سلامت بدن، ضروری است.

آزمایش خون برای تعیین نسبت تری‌گلیسرید به HDL

برای محاسبه نسبت تری‌گلیسرید به HDL، به یک آزمایش خون نیاز دارید که دو عامل اصلی یعنی تری‌گلیسرید و HDL (کلسترول خوب) را اندازه‌گیری می‌کند. این تست معمولاً به‌صورت ناشتا انجام می‌شود تا دقت نتایج بیشتر باشد.

در این آزمایش، میزان تری‌گلیسرید و HDL به‌طور جداگانه اندازه‌گیری می‌شود. سپس، با استفاده از این دو مقدار، نسبت تری‌گلیسرید به HDL محاسبه می‌شود.

جمع‌بندی

اگر نگران وضعیت سلامت قلبی خود و عزیزان‌تان هستید یا می‌خواهید به‌طور منظم وضعیت تری‌گلیسرید و HDL خود را پیگیری کنید، آزمایش خون برای تعیین نسبت تری‌گلیسرید به HDL را در آزمایشگاه نانو ارومیه انجام دهید. تیم متخصص ما آماده است تا شما را در مسیر حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها همراهی کند.

برای انجام آزمایش‌ها و دریافت مشاوره، با آزمایشگاه نانو ارومیه تماس بگیرید تا نگاهی دقیق‌تر به سلامت خود داشته باشید.