پزشکان در صورت مشکوک بودن به سرطان در بدن یک فرد، از انواع تست‌های آزمایشگاهی برای رد یا تأیید تشخیص بیماری استفاده می‌کنند. در انجام این آزمایش‌ها، معمولا نمونه‌های خون، ادرار، و سایر مایعات یا بافت‌های بدن برای بررسی وجود سلول‌های غیرطبیعی یا نشانگرهای تومور (تومور مارکر) مورد بررسی قرار می‌گیرند. این تست‌ها می‌تواند تعیین کند که آیا شما مبتلا به سرطان و یا یک بیماری پیش‌سرطانی هستید یا خیر. همچنین بعضی تست‌ها برای غربالگری بیماران پرخطر، مشخص کردن مرحله پیشروی سرطان، شناسایی گزینه‌های درمانی، ارزیابی اینکه آیا سرطان به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر، و بررسی احتمال عود سرطان کاربرد دارند.
یک تست غربالگری مؤثر:
- سرطان را زود تشخیص می‌دهد،
- احتمال مرگ کسی که به‌طور منظم از سرطان غربالگری می‌شود را کاهش می‌دهد،
- و مزایای بالقوه بیشتری نسبت به مضرات آن دارد (مضرات احتمالی آزمایش‌های غربالگری شامل خونریزی یا سایر آسیب‌های جسمی، نتایج آزمایش مثبت کاذب یا منفی کاذب و تشخیص مشکلاتی است که نیازی به درمان ندارند)
تست‌های توصیه شده غربالگری سرطان
چندین تست غربالگری سرطان مؤثر هستند و توسط متخصصان تجویز می‌شوند:
- غربالگری سرطان پستان
غربالگری ماموگرافی قادر است میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را در میان خانم‌های ۴۰ تا ۷۴ ساله، به ویژه کسانی که ۵۰ تا ۶۹ ساله هستند، کاهش می‌دهد.
گروه‌های متخصص به طور کلی توصیه می‌کنند که خانم‌ها در سن ۴۰ سالگی شروع به غربالگری سرطان پستان کنند.
- غربالگری سرطان دهانه رحم
آزمایش‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و آزمایش‌های پاپ اسمیر، آزمایش‌های توصیه‌شده برای غربالگری سرطان دهانه رحم هستند که ممکن است به تنهایی یا در کنار هم توصیه شود. این آزمایش‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که سلول‌های غیرطبیعی قبل از تبدیل شدن به سرطان، کشف و درمان شوند.
پزشکان متخصص به طور کلی توصیه می‌کنند که غربالگری در سن ۲۱ سالگی آغاز شود و در سن ۶۵ سالگی به پایان برسد (برای خانم‌هایی که قبلا غربالگری کافی داشته‌اند و در معرض خطر بالای سرطان دهانه رحم نیستند).
- غربالگری سرطان روده بزرگ
آزمایش‌های غربالگری، از جمله کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آزمایش مدفوع (آزمایش خون پنهان مدفوع با حساسیت بالا و آزمایش DNA مدفوع)، خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهند. کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی علاوه بر تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ، می‌توانند به جلوگیری از شکل‌گیری بیماری کمک کنند زیرا این آزمایش‌ها می‌توانند رشد غیرطبیعی روده بزرگ (پولیپ) را شناسایی کنند تا قبل از تبدیل شدن به سرطان، برداشته شود.
پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند، با یکی از این آزمایش‌ها از سنین ۴۵ یا ۵۰ تا ۷۵ با فواصل منظم غربالگری شوند.
- غربالگری سرطان ریه
نوعی سی‌تی‌اسکن به نام توموگرافی کامپیوتری مارپیچی با دوز پایین (LDCT)، می‌تواند مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را در میان افراد سیگاری سنگین دهد.
معمولا غربالگری افراد سیگاری فعلی یا سابق در سنین ۵۰ تا ۸۰ سال توصیه می‌شود.
سایر تست‌های غربالگری
برخی آزمایش‌های غربالگری نیز وجود دارند که اثربخشی آنها کاملا ثابت نشده است ولی انجام آنها به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های خاص هستند می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
- آزمایش خون آلفا فتوپروتئین
آزمایش خون آلفا فتوپروتئین (Alpha-fetoprotein) گاهی همراه با سونوگرافی کبد برای تشخیص سرطان کبد در افراد در معرض خطر ابتلا به این بیماری توصیه می‌شود.
- ام آر آی پستان
آزمایش تصویربرداری MRI پستان اغلب برای خانم‌هایی که جهش مشکوک در ژن BRCA1 یا ژن BRCA2 دارند تجویز می‌شود؛ این جهش‌ها، خطر سرطان پستان و همچنین برخی از انواع سایر سرطان‌ها را افزایش می‌دهند.
- تست CA-125
آزمایش خون CA-125 که اغلب همراه با سونوگرافی ترانس‌واژینال انجام می‌شود، برای تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان کاربرد دارد، به‌ویژه در خانم‌هایی که خطر ابتلا به این بیماری در آنها بالاست. اگرچه این تست می‌تواند به تشخیص سرطان تخمدان در خانم‌هایی که علائم دارند کمک کند و می‌تواند برای ارزیابی عود سرطان در خانم‌هایی که قبلا با این بیماری تشخیص داده شده‌اند، استفاده شود، اما به‌عنوان یک آزمایش غربالگری مؤثر در شناسایی سرطان تخمدان معمولا شناخته نمی‌شود.
- معاینات بالینی پستان و خودآزمایی‌های منظم پستان
مشخص نیست که آیا معاینه سینه‌ها توسط پزشکان (آزمایش بالینی پستان) یا توسط خود خانم‌ها (خودآزمایی پستان) میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را کاهش خواهد داد یا خیر. با این حال، اگر شما یا پزشکتان متوجه یک توده یا سایر تغییرات غیرمعمول در پستان شوید، ضروری است که آن را بررسی کنید.
- تست‌های تشخیص چند سرطانی
آزمایش‌های تشخیص چند سرطان (Multi-cancer detection) آزمایش‌هایی هستند که سیگنال‌های بیولوژیکی را در مایعات بدن اندازه‌گیری می‌کنند که ممکن است توسط سلول‌های سرطانی ترشح شوند. این سیگنال‌ها به عنوان بیومارکرها یا نشانگرهای تومور نیز شناخته می‌شوند. بسته به اینکه کدام سیگنال‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرند، ممکن است با این تست‌ها، چندین نوع مختلف سرطان تشخیص داده شود. در عین حال، این موضوع که آیا این دسته از آزمایش‌ها برای غربالگری سرطان در افراد بدون علائم نیز مؤثر است، کاملا بررسی نشده است و باید از طریق آزمایش‌های بالینی تصادفی ارزیابی گردد.
- تست PSA
آزمایش خون آنتی‌ژن خاص پروستات (PSA)، اغلب همراه با معاینه رکتوم دیجیتال، برای غربالگری سرطان پروستات کاربرد دارد. با این حال، آزمایش‌های معمول PSA برای اکثر آقایان توصیه نمی‌شوند زیرا بسیاری از سرطان‌های پروستات که از طریق تست PSA تشخیص داده می‌شوند کُشنده نیستند و احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات با تشخیص و درمان زودهنگام، کاهش نمی‌یابد.
- معاینات پوستی
پزشکان اغلب به افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند توصیه می‌کنند که به شکل منظم پوست خود را معاینه کنند. این افراد باید از تغییرات پوستی مانند ایجاد یک خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود خود آگاه باشند و این موارد را سریعاً به پزشک خود گزارش دهند.
- سونوگرافی ترانس‌واژینال
آزمایش تصویربرداری سونوگرافی ترانس‌واژینال می‌تواند تصاویری از تخمدان و رحم خانم‌ها ایجاد کند. این تست گاهی اوقات در خانم‌هایی که در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند (مثلا در صورتی که دارای جهش ژن مضر BRCA1 یا BRCA2 هستند) یا سرطان اندومتریال استفاده می‌شود. اما ثابت نشده است که با این تشخیص، میزان مرگ و میر ناشی از این دو نوع سرطان کمتر می‌شود.
سؤالاتی که باید از پزشک خود در مورد غربالگری سرطان بپرسید
دانستن این که آیا آزمایش غربالگری سرطان برای شما لازم است یا خیر، و نیز چه زمانی و چند بار باید آن را انجام دهید و در چه سنی باید آن را متوقف کنید، می‌تواند گیج‌کننده باشد. پرسیدن این سؤالات می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین برنامه غربالگری سرطان را برای خود تنظیم کنید:
- آیا آزمایش غربالگری سرطان برای من توصیه می‌شود؟ کدام تست‌ها؟
- با چه فواصل زمانی باید آزمایش را انجام بدهم؟ از چه سنی باید آزمایش را قطع کنم؟
- هدف از تست تجویز شده برای من چیست؟
- آیا این تست نیاز به آمادگی قبلی دارد؟
- در طول آزمایش چه اتفاقی می‌افتد؟
- آیا انجام این آزمایش خطراتی دارد؟
- اگر نتایج آزمایش طبیعی نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟
برای بررسی و انجام آزمایش‌های بیماری‌های مقاربتی از کجا باید شروع کرد؟
برای افرادی که در معرض ابتلا به بیماری‌های مقاربتی قرار دارند یا مشکوک به عفونت هستند، اولین گام مراجعه به پزشک متخصص است. پزشکان متخصص در حوزه بیماری‌های مقاربتی یا متخصصین زنان و زایمان می‌توانند مشاوره لازم را ارائه دهند.
همچنین می‌توانید به مراکز آزمایشگاهی معتبر مانند آزمایشگاه نانو ارومیه مراجعه کنید. این آزمایشگاه با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و تیم متخصص، انواع تست‌های تشخیصی بیماری‌های مقاربتی را با دقت بالا انجام می‌دهد. برای اطلاعات بیشتر یا انجام تست‌ها، همین امروز با ما تماس بگیرید.
سخنی از آزمایشگاه نانو
همکاران ما در آزمایشگاه نانو ارومیه با شماره تلفن‌های ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۳ و ۰۴۴۳۳۴۵۷۹۹۶ و یا از طریق واتساپ با شماره ۰۹۱۴۸۰۵۲۷۲۴ منتظر دریافت سؤالات و راهنمایی شما در این زمینه هستند.
کلیه مراحل انجام آزمایش‌های پزشکی به‌صورت غیرحضوری قابل انجام است. همانطور که در مطالب قبلی نوشته بودیم، در آزمایشگاه نانو ارومیه امکان نمونه‌گیری در منزل با رعایت کامل ضوابط بهداشتی وجود دارد.
همچنین در آزمایشگاه نانو برای دریافت نتیجه آزمایش، نیازی به مراجعه حضوری نیست و نتایج آزمایش ها به صورت اینترنتی و بدون پرداخت هزینه در بخش جوابدهی آنلاین در دسترس شماست.
مطالب بیشتر در بخش مقالات سایت آزمایشگاه نانو
آزمایشگاه پاتوبیولوژی نانو، یکی از مراکز مجهز آزمایشگاهی بخش خصوصی در ارومیه و آذربایجان‌غربی است که از اواخر سال ۱۳۹۷ با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و منحصربه‌فرد آزمایشگاهی و با رویکردی بیمار-محور در خدمت جامعه پزشکی و طیف وسیعی از بیماران مراجعه‌کننده از هموطنان گرامی و بیماران کشورهای همجوار قرار گرفته است و افتخار دارد به عنوان یکی از کامل‌ترین و بهترین آزمایشگاه‌های ارومیه در خدمت مردم عزیز این منطقه باشد.