آلدوسترون هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی یعنی غدد مثلثی‌شکل کوچکی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند، تولید می‌شود. عملکرد اصلی آلدوسترون کنترل فشار خون است.

آلدوسترون این کار را با تأثیرگذاری بر سایر اندام‌ها مانند کلیه‌ها، روده‌ی بزرگ و سیستم ادراری انجام می‌دهد تا میزان سدیم و پتاسیم در جریان خون را تنظیم کند. هنگامی که سدیم حفظ می‌شود، آب هم افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه حجم خون و فشار خون نیز افزایش می‌یابند.

آزمایش آلدوسترون میزان این هورمون را در خون اندازه‌گیری می‌کند. معمولاً این آزمایش، نوعی تست خون است، اما بسته‌به این که آزمایشگاهی که می‌خواهد این آزمایش را انجام دهد، ممکن است نمونه‌ی ادرار ۲۴‌ساعته هم جمع‌آوری شود.

هدف از آزمایش آلدوسترون

آزمایش آلدوسترون ممکن است توسط پزشک به دلایل مختلفی تجویز شود؛ از جمله:

• برای اندازه‌گیری مقدار آلدوسترونی که توسط غدد فوق کلیوی در بدن ترشح می‌شود.
• برای جست‌وجوی وجود توموری که ممکن است بر عملکرد غدد فوق کلیوی تأثیر بگذارد.
• برای ارزیابی منشأ فشار خون بالا یا کاهش سطح پتاسیم
• برای ارزیابی فشار خون پایین هنگام ایستادن، وضعیتی که به‌عنوان «افت فشار خون ارتواستاتیک» (orthostatic Hypotension) نیز شناخته می‌شود.

به طور کلی، آزمایش آلدوسترون به همراه سایر آزمایش برای تشخیص شرایطی که ممکن است بر تولید بیش‌از‌حد یا کم‌تر از حد هورمون در بدن تأثیر بگذارند، انجام می‌گیرد.

این آزمایش‌های دیگر ممکن است شامل آزمایش هورمون رنین (renin hormone test) یا آزمایش تست تحریک ACTH (هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک) باشد.

خطرات و موارد منع مصرف

در بیشتر موارد، خون‌گیری به‌آسانی انجام می‌گیرد. با این حال، رگ‌های هر فرد متفاوت است و خون‌گیری از برخی رگ‌ها نسبت به سایر عروق دشوارتر است. اگرچه خطرات مرتبط با خون‌گیری کم است، موارد زیر برخی از حوادث جزئی است که ممکن است رخ دهد:

کبودی: ممکن است در محلی که خون گرفته‌شده، کبودی ایجاد شود. برای کاهش احتمال کبودی، طبق توصیه‌های تکنسین، روی محل را فشار دهید و نگه دارید.

فلبیت (Phlebitis): هنگامی که خون از ورید گرفته می‌شود، ممکن است وریدها دردناک و ملتهب شود که به این وضعیت «فلبیت» گفته می‌شود. اگر این اتفاق افتاد، معمولاً می‌توان علائم را با نگه داشتن کمپرس گرم روی آن کاهش داد.

عفونت: به‌ندرت ممکن است هنگام خون‌گیری عفونت ایجاد شود، اگرچه احتمال وقوع آن بسیار کم است.

خون‌ریزی بیش‌از‌حد: ممکن است این حالت را در محل تزریق تجربه کنید.

سبکی سر: ممکن است احساس ضعف کنید یا احساس سبکی سر داشته باشید.

هماتوم: خون ممکن است در زیر پوست جمع و باعث ایجاد هماتوم شود.

نکات قبل از آزمایش

برخی از داروها ممکن است با سطوح آلدوسترون در خون تداخل داشته باشند؛ بنابراین پزشک ممکن است از شما بخواهد که مصرف برخی از داروها را قبل از تکمیل آزمایش متوقف کنید. داروهایی که می‌توانند باعث ایجاد تداخل شوند؛ عبارت‌اند از:

• داروهای جایگزین هورمون مانند کورتیکواستروئیدها، استروژن و پروژسترون
• داروهای قلبی مانند دیورتیک‌ها، مسدودکننده‌های بتا، مسدودکننده‌های گیرنده آلدوسترون، مهارکننده‌های ARB یا ACE و مسدودکننده‌های کانال کلسیم
• داروهای ضددرد به‌ویژه داروهای ضد‌التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن
• داروهایی که برای درمان اسید معده (ضد اسیدها) یا زخم معده استفاده می‌شوند.

همچنین ممکن است پزشک دستورالعمل‌هایی را در مورد میزان نمکی که می‌توانید قبل از آزمایش مصرف کنید به شما ارائه دهد. گاهی اوقات، آزمایش به‌دنبال تزریق محلول نمکی داخل وریدی انجام می‌شود.

علاوه‌بر این، ملاحظات سبک زندگی از جمله بارداری، سطح فعالیت، استرس، و رژیم غذایی می‌تواند بر سطح آلدوسترون تأثیر بگذارد؛ بنابراین، پزشک ممکن است دستورالعمل‌های خاصی را به شما ارائه دهد که باید دنبال کنید تا دقیق‌ترین نتایج را به دست آورید.

در طول آزمایش

اگر در گذشته از شما خون گرفته شده است، آزمایش آلدوسترون هم به روشی مشابه انجام می‌شود؛ فردی که خون شما را می‌گیرد ممکن است یک تکنسین آزمایشگاه، پرستار یا پزشک باشد. ابتدا، پزشک یک نوار الاستیک را دور بازوی شما قرار می‌دهد تا رگ‌های خونی را فشرده، جریان خون را متوقف و یک ورید را پیدا کند.

هنگامی که رگ شناسایی شد، سوزن را در آن فرو می‌کند؛ اگر در حین خون‌گیری، محل رگ پیدا نشود و یا حرکت نکند، ممکن است نیاز باشد سوزن بیش از یک‌بار وارد شود.

پس از وارد کردن سوزن در ورید، پزشک یک لوله را در انتهای سوزن قرار می‌دهد تا نمونه را جمع‌آوری کند. هنگامی که مقدار کافی خون برای آزمایش جمع‌آوری کرد، باند الاستیک را برمی‌دارد، با گاز یا پنبه روی محل را فشار می‌دهد و یک چسب روی آن قرار می‌دهد.

اگر قبلاً آزمایش خون نداده‌اید، ممکن است نگران باشید که بدانید وقتی سوزن وارد می‌شود، چه حسی دارد. برخی از افراد پس از وارد کردن سوزن، درد خفیف تا متوسطی را تجربه می‌کنند. اما افراد دیگر ممکن است فقط احساس خفیف درد کنند یا تقریباً هیچ‌چیزی احساس نکنند. تجربه‌ی یک فرد از آزمایش خون ممکن است با تجربه‌ی دیگری متفاوت باشد.

بعد از آزمایش

پس از پایان آزمایش خون، ممکن است پزشک از شما بخواهد که بانداژ را برای مدت زمان مشخصی نگه دارید. با این حال معمولاً دستورالعمل خاصی در مورد آزمایش خون آلدوسترون وجود ندارد. اگر پزشک شما مشکوک به یک بیماری باشد، ممکن است تا زمان گرفتن نتایج، دستورالعمل های خاصی ارائه کند.

بسته به آزمایشگاه و روز هفته‌ای که خون داده‌اید، تحویل نتایج ممکن است سه تا پنج روز طول بکشد.

تفسیر نتایج

عوامل متعددی بر نحوه‌ی تفسیر آزمایش آلدوسترون تأثیر می‌گذارد. نتایج آزمایش ممکن است با توجه به سن متفاوت باشد. علاوه‌بر این، محدوده‌ای که نرمال (رنج نرمال) در نظر گرفته می‌شود ممکن است از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد.

مطالعات نشان داده است که بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب در مقایسه با بیماران عادی، سطوح بالاتری از آلدوسترون دارند. علاوه‌بر این، زمانی که سطح آلدوسترون بالا باشد، معمولاً باعث فشار خون بالا می‌شود و می‌تواند فیبروز قلبی را افزایش دهد.

افزایش سطح آلدوسترون ممکن است نشان‌دهنده‌ی بیماری‌هایی مانند آلدوسترونیسم اولیه، سندروم بارتر و سایر بیماری‌های کلیوی باشد.

از سوی دیگر، آزمایش‌هایی که نتایج آن‌ها کاهش سطح آلدوسترون را نشان می‌دهند، ممکن است نشان‌دهنده‌ی یک اختلال خودایمنی به نام بیماری آدیسون، رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی سدیم و موارد دیگر باشد. در نهایت، پزشک نتایج آزمایش را با شما در میان می‌گذارد.

سخن پایانی

هنگامی که نتایج آزمایش خود را دریافت می‌کنید، به خاطر داشته باشید که محدوده‌ی ذکر‌شده در آزمایش به‌عنوان راهنمای آن‌چه ممکن است در داخل بدن شما رخ دهد، عمل می‌کند. پزشک فاکتورهای زیادی مانند سابقه‌ی سلامتی و لیست علائم را هنگام تشخیص در نظر می‌گیرد.

اگر مقادیر آلدوسترون در خون شما خیلی زیاد یا خیلی کم است، چندین گزینه‌ی درمانی وجود دارد که می‌توانید (بسته به عامل ایجاد مشکل) از آنها استفاده کنید تا به شما در رسیدن به یک نتیجه‌ی موفقیت‌آمیز کمک کند.