بسیاری از افراد از وجود ارتباط قوی بین دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی آگاه هستند. ممکن است شما با یک یا هر دو این بیماری‌ها درگیر باشید و یا کسی را بشناسید که چنین وضعیتی داشته باشد.

بسیار مهم است که در صورت ابتلا به دیابت، در مورد ارتباط آن با بیماری‌های قلبی آگاهی داشته باشید.

بزرگسالان مبتلا به دیابت، دو تا چهار برابر بیشتر از افراد بدون دیابت، احتمال مرگ بر اثر بیماری قلبی دارند؛ اما روش‌هایی نیز برای کاهش خطر وجود دارد.

هنگامی که چندین فاکتور خطر برای دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی در یک شخص وجود داشته باشد این وضعیت، سندروم متابولیک نامیده می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ارتباط بین این بیماری‌ها و برخی از کارهایی که می‌توانید برای مدیریت خطر انجام دهید، خواندن ادامه مطلب را از دست ندهید.

سندروم متابولیک چیست؟

سندروم متابولیک زمانی مشاهده می‌شود که شخص چندین فاکتور خطر برای دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی داشته باشد. حداقل باید سه مورد از موارد زیر در شخص مشاهده شود:

• قند خون بالا: قند خون بالا زمانی ایجاد می‌شود که بدن، به اندازه کافی، هورمون انسولین نداشته باشد یا از انسولین به درستی استفاده نکند. زمانی که بدن شما از انسولین به درستی استفاده نمی‌کند، به عنوان مقاومت به انسولین شناخته می‌شود.
• فشار خون بالا: هنگامی که فشار خون شما بالا باشد، قلب باید به میزان بیشتری کار کند تا بتواند خون را در کل بدن پمپاژ کند. این کار قلب را تحت‌فشار قرار داده و می‌تواند به عروق آسیب برساند.
• سطح بالای تری‌گلیسیرید: تری‌گلیسیرید نوعی چربی است که منبعی ذخیره‌شده از انرژی برای بدن فراهم می‌کند. وقتی سطح تری‌گلیسیرید بالا باشد، می‌تواند باعث ضخیم‌ترشدن دیواره رگ‌ها (تصلب شرائین) شود که خود می‌تواند احتمال حملۀ قلبی، سکتۀ مغزی و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
• سطح پایین کلسترول خوب (HDL): HDL به پاک‌سازی کلسترول بد (LDL) از رگ‌های خونی کمک می‌کند.
• تجمع بیش‌از‌حد چربی دور شکم: وجود بیش‌از‌‌حد چربی در شکم، با افزایش خطر مقاومت به انسولین، افزایش قند خون، فشار خون، سطح بالای تری‌گلیسیرید و HDL پایین مرتبط است.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، دچار وضعیت مقاومت به انسولین هستند که باعث می‌شود بدن به صورت صحیح از قند استفاده نکند. این امر منجر به افزایش قند خون می‌شود.

مقاومت به انسولین و افزایش قند خون می‌توانند از چندین طریق بر قلب، رگ‌های خونی و میزان چربی تأثیرگذار باشند؛ بنابراین می توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را نیز افزایش دهند.

قند خون بالا چه تاثیری بر رگ‌های خونی و قلب دارد؟

سطح بالای قند خون با گذشت زمان می‌تواند به بدن آسیب برساند. قلب و رگ‌های خونی، از جمله بخش‌هایی هستند که می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند.

به عنوان مثال، قند خون بالا می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• ایجاد کار بیشتر برای قلب: وقتی مقدار زیادی قند در جریان خون وجود دارد، قلب باید با شدت بیشتری کار کند تا آن را پمپاژ کند.
• افزایش التهاب رگ‌های خونی: التهاب در عروق، منجر به افزایش تجمع کلسترول و ضخیم‌شدن رگ‌ها می‌شود.
• آسیب به اعصاب کوچک موجود در قلب: آسیب به اعصاب کوچک قلب، جریان طبیعی خون را مختل می‌کند.

طبق اطلاعات منتشرشده توسط انجمن دیابت آمریکا، از هر ۳ نفر مبتلا به دیابت، ۲ نفر فشار خون بالا نیز دارند و یا این که برای کاهش فشار خون خود دارو مصرف می‌کنند. مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ به شما در توضیح علت این اتفاق کمک می‌کند. مقاومت به انسولین می‌تواند رگ‌های خونی را باریک کند و باعث افزایش فشار خون شود. هم‌چنین می‌تواند با احتباس نمک، منجر به افزایش فشار خون شود.

مقاومت به انسولین و فشار خون بالا می‌توانند به عروق خونی آسیب رسانده و حجم کار بیشتری برای قلب شما ایجاد کنند.

دیابت، چگونه بر سطوح تری‌گلیسیرید و کلسترول تأثیر می‌گذارد؟

مقاومت به انسولین و قند خون بالا می‌توانند در بروز موارد زیر نقش داشته باشند:

• سطح تری‌گلیسیرید بالاتر: به بیان ساده، بدن از انسولین برای انتقال گلوکز (قند) از خون به داخل سلول‌‌ها استفاده می‌کند؛ درون سلول، این قند به انرژی تبدیل شده و یا به صورت گلیکوژن ذخیره می‌شود. هنگامی که مقاومت به انسولین داشته باشید، بدن شما به جای این کار، قند بیشتری را به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌کند.
• سطح HDL پایین‌تر: بدن برای پاکسازی تری‌گلیسیریدهای اضافی از HDL استفاده می‌کند؛ این کار باعث کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) می‌شود. هم‌چنین، قند اضافی موجود در خون می‌تواند با اتصال به HDL، سرعت معمولی تجزیۀ آن را افزایش داده و سطح HDL خون را کاهش دهد.
• سطح VLDL بالاتر: لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) نوعی کلسترول بد است و از ذرات کوچک‌تر از LDL ساخته شده است. وقتی سطح تری‌گلیسیرید شما بالا باشد، VLDL بیشتری تولید می‌شود.

وقتی که HDL، مشغول پاک‌سازی تری‌گلیسیریدهای اضافی است، HDL کمتری برای پاک‌سازی کلسترول از رگ‌های خونی موجود است.

هر چه مدت بیشتری کلسترول در رگ‌های خونی وجود داشته باشد، تری‌گلیسیرید، LDL و VLDL زمان بیشتری برای اتصال به دیواره رگ‌ها خواهند داشت. این اتفاق، باعث تنگ‌شدن و سخت‌شدن رگ‌های شما می‌شود؛ بنابراین، قلب مجبور است برای پمپاژ خون به میزان بیشتری فعالیت کند.

چگونه می‌توان خطر بروز بیماری‌های قلبی را کاهش داد؟

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، توجه به نکات زیر ضروری است:

• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید. ممکن است یک رژیم مدیترانه‌ای فوایدی برای سلامت قلب داشته باشد. این رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها‌، سبزیجات، غلات سبوس‌دار، لوبیا، آجیل، دانه‌ها و چربی‌های سالم است.
• فعالیت بدنی منظم داشته باشید. کاهش زمان کم‌تحرکی و انجام فعالیت‌های ورزشی بیشتر ممکن است به کاهش فشار خون، کلسترول و چربی دور شکم کمک کند.
• راه‌هایی برای کنترل استرس پیدا کنید. سطح بالای هورمون‌های استرس می‌تواند فشار خون و سطح چربی بدن شما را افزایش دهد.
• خواب کافی و باکیفیت داشته باشید. خواب کافی و باکیفیت به جلوگیری از فشار خون و افزایش قند خون کمک می‌کند. هم‌چنین برای سلامت عمومی و بهبود سطح انرژی شما نیز مفید است.
• داروهای تجویز‌شده را مصرف کنید. پزشک ممکن است برای کمک به کنترل قند خون، فشار خون و سطح کلسترول، داروهایی را برای شما تجویز کند.

در برخی موارد، پزشک ممکن است سایر درمان‌ها یا تغییر سبک زندگی را برای کمک به مدیریت دیابت نوع ۲ و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی توصیه کند.